У Даніі ёсць банк, які шмат гадоў публікуе «абуральныя прагнозы» — у іх часта не вераць, але яны спраўджваюцца. Вось якім яны бачаць 2023-ы

14 снежня 2022 у 1671005940
«Зеркало»

У пачатку снежня дацкі інвестыцыйны банк Saxo Bank апублікаваў ужо традыцыйныя «абуральныя прагнозы» на 2023 год. У адрозненне ад многіх падобных прадказанняў, якія з'яўляюцца штогод, прагнозы ад Saxo Bank звычайна смелыя, канкрэтныя і даволі часта спраўджваюцца. Напрыклад, для 2022 года яны прадказвалі адток моладзі з Facebook і гонку ўзбраенняў у сферы стварэння гіпергукавых ракет. Сёе-тое Saxo Bank не адгадаў - напрыклад, не спраўдзіліся яго прагнозы наконт канстытуцыйнага крызісу ў ЗША і росту інфляцыі ў гэтай краіне да 15% (у кастрычніку інфляцыя ў ЗША ў гадавым выражэнні складала 8,2%). «Люстэрка» вывучыла дзесяць прадказанняў экспертаў дацкага банка на 2023 год і паспрабавала ацаніць, як некаторыя з іх могуць адбіцца на Беларусі і беларусах, калі спраўдзяцца.

А суддзі хто?

Saxo Bank - гэта паспяховы заходнееўрапейскі банк, больш за палову акцый якога знаходзіцца ва ўласнасці кітайскай карпарацыі. Заснаваны ў 1992 годзе, 50,89% акцый банка належаць Geely Financials Denmark A/S - даччынай кампаніі кітайскага аўтавытворцы Zhejiang Geely Holding Group Co., Ltd, чые аўтамабілі Geely нядрэнна знаёмыя беларусам. Яшчэ 27,53% акцый - у заснавальніка і генеральнага дырэктара банка Кіму Фурнэ, 19,43% валодае скандынаўская страхавая група Sampo plc. Астатняя частка банка знаходзіцца ва ўласнасці мінарытарных акцыянераў, уключаючы цяперашніх і былых супрацоўнікаў.

Эксперты банка лічаць, што ў 2023 годзе нам давядзецца развітанцца з марамі пра гарманічны свет з нізкімі працэнтнымі стаўкамі, пабудаваным на выкарыстанні аднаўляльных крыніц энергіі і незалежных цэнтральных банках. 2023 год для свету пройдзе ва ўмовах ваеннай эканомікі, калі жаданне краін займець выгады для сябе і абаперціся на ўласныя сілы пераважаць у іх вачах плюсы, якія даюцца глабалізацыяй.

Прагноз 1. Стварэнне ўзброеных сіл Еўрапейскага саюза

Дацкія эксперты лічаць, што любы рэальны эканамічны ці палітычны саюз мусіць турбавацца пра сваю бяспеку і бяспеку дзяржаваў, якія ўваходзяць у яго склад. Еўрапейскаму саюзу вельмі пашанцавала: ён не меў патрэбы ў стварэнні ўласных вайсковых структур. З моманту стварэння большасць яго ўдзельнікаў знаходзілася пад абаронай NATO. Пасля заканчэння халоднай вайны прыярытэты Паўночнаатлантычнага альянсу зрушыліся ў бок менш відавочных пагрозаў накшталт «вайны з тэрарызмам», а пункты прыкладання намаганняў аказаліся ў далёкіх ад Еўропы Іраку і Афганістане.

Расійскае ўварванне ва Украіну стала найбуйнейшай вайной у Еўропе пасля Другой сусветнай і ўспрымаецца ў ЕС як непасрэдная пагроза. З іншага боку, амерыканскія выбары 2024 года і прэзідэнцкія амбіцыі Дональда Трампа робяць адчувальнай рызыку таго, што ЗША могуць адмовіцца ад сваіх старых абарончых абавязанняў перад Еўропай. У сувязі з гэтым вельмі разумным выглядала б стварэнне Еўрапейскім саюзам уласных узброеных сіл, якія ўключаюць наземны, марскі, паветраны і касмічны кампаненты.

Уплыў на эканоміку: рост ваенных заказаў прывядзе да паскоранага развіцця еўрапейскага ваенна-прамысловага комплексу. Для фінансавання новых узброеных сіл ЕС можа выпусціць аблігацыі. Значны рост інвестыцый у абаронны сектар можа ўмацаваць еўра.

Уплыў на Беларусь: застаючыся ў сферы ўплыву Расіі, Беларусь акажацца ўцягнутай у справакаваную РФ гонку ўзбраенняў у рэгіёне. Пра гэта можна гаварыць як пра факт, які адбыўся: ужо на 2023 год у нашай краіне запланаваны беспрэцэдэнтны рост выдаткаў на вайсковыя патрэбы больш чым у 1,5 разу. Але магчымасці Беларусі проста не супастаўныя з еўрапейскімі. Мінулым разам удзел у такой гонцы супраць Захаду разбурыў эканоміку значна мацнейшага Савецкага Саюза.

Прагноз 2: Вялікабрытанія вернецца ў ЕС

Паводле версіі Saxo Bank, у 2023 годзе дуэт прэм'ер-міністра Рышы Сунака і канцлера казначэйства Джэрэмі Ханта сваёй жорсткай фіскальнай палітыкай загоніць брытанскую эканоміку ў знішчальную рэцэсію і абрыне папулярнасць Кансерватыўнай партыі. Пад ціскам выбаршчыкаў Сунак сыдзе ў адстаўку і прызначыць новыя выбары, на якіх перамогуць лейбарысты. Паралельна ў Вялікабрытаніі павялічыцца скептыцызм што да выхаду з ЕС, які адбыўся ў 2020 годзе, урад лейбарыстаў прыйдзе да ўлады ў трэцім квартале 2023 года і правядзе рэферэндум пра вяртанне ў ЕС у лістападзе. На рэферэндуме перамогуць прыхільнікі еўрапейскай інтэграцыі.

Уплыў на эканоміку: пасля далейшага аслаблення ў пачатку 2023 года брытанскі фунт стэрлінгаў умацуецца на 10% у дачыненні да еўра ў сувязі з чаканым ростам лонданскага фінансавага сектара пасля аднаўлення сяброўства ў ЕС.

Прагноз 3: прэзідэнт Францыі Макрон сыдзе ў адстаўку

Другі тэрмін прэзідэнцтва Эманюэля Макрона, распачаты ў траўні 2022 года, ужо ў чэрвені азмрочыўся стратай абсалютнай большасці ў парламенце. Згодна з прагнозам дацкага банка, гэта змусіць Макрона прымаць бюджэт на 2023 год паводле прадугледжанай французскім заканадаўствам паскоранай працэдуры, то-бок у абыход дэпутатаў і сенатараў. Разумеючы, што ў доўгатэрміновай перспектыве такі метад кіравання ў дэмакратычнай дзяржаве непрымальны, прэзідэнт задумаецца пра роспуск парламента для арганізацыі датэрміновых выбараў, але апытанні пакажуць, што большасці ён не атрымае і ў такім выпадку.

Для вырашэння гэтай праблемы Макрон можа вырашыць скарыстацца прыёмам, выкарыстаным у 1946-м і ў 1969 годзе Шарлем дэ Голем - то-бок сысці ў адстаўку. Пакуль краіна будзе рыхтавацца да новых прэзідэнцкіх выбараў, Макрон ажыццявіць сваю даўнюю мару і створыць стартап. Ён не адмовіцца ад ідэі вярнуцца ва ўладу, чакаючы, што, калі Францыя занурыцца ў палітычны хаос, яго прыхільнікі папросяць яго вярнуцца - як гэта адбылося з тым жа дэ Голем у 1958 годзе. Насамрэч жа адстаўка Макрона можа адкрыць дзверы Елісейскага палаца вельмі правай папулісцкай кандыдатцы - Марын Ле Пэн. Зрэшты, у выніку адчуванне блізкага крызісу прывядзе да стварэння вельмі шырокай антыпапулісцкай кааліцыі.

Уплыў на эканоміку: прыход да ўлады ў Францыі ультраправых сіл стане сур'ёзным выклікам для ЕС. Курс еўра будзе вагацца, але пасля перамогі антыпапулісцкай кааліцыі ўмацуецца, а прывабнасць французскіх дзяржаўных аблігацый наблізіцца да прывабнасці нямецкіх.

Прагноз 4: адна з краінаў свету вырашыць адмовіцца ад вытворчасці мяса да 2030 года

Нягледзячы на складанасці, якія ўзнікаюць з пераходам на аднаўляльныя крыніцы энергіі, экалагічная свядомасць развітых грамадстваў працягвае расці. У некаторых краінах неабходнасць дасягнення вугляроднай нейтральнасці (то-бок ураўноўвання выкідаў вуглякіслага газу з яго «захопам» з паветра) замацаваная на заканадаўчым узроўні. Напрыклад, Швецыя абавязалася дасягнуць яе да 2045 года, а Вялікабрытанія, Данія і Францыя - да 2050-га. Пры гэтым акрамя энергетыкі і прамысловасці прыкметную долю (каля траціны) выкідаў вуглякіслага газу забяспечвае вытворчасць прадуктаў харчавання. І вытворчасць мяса жывёл дадае ў гэтую «скарбонку» ў два разы больш СО2, чым вытворчасць раслінных прадуктаў.

Экалагічныя меркаванні і развіццё гуманных тэхналогій, якія дазваляюць ствараць мяса без забойства жывёл і з меншым узроўнем выкідаў вуглякіслага газу, прывядуць да таго, што адна з краін у 2023 годзе цалкам адмовіцца ад вытворчасці мяса жывёльнага паходжання на сваёй тэрыторыі.

Уплыў на эканоміку: рост інвестыцый у стварэнне «штучнага» мяса.

Уплыў на Беларусь: калі трэнд на адмову ад вытворчасці мяса жывёльнага паходжання атрымае распаўсюд, а попыт на «сапраўднае мяса» ў еўрапейскіх краінах захаваецца, беларуская жывёлагадоўля ў нейкі момант можа аказацца ледзь не манапалістам на кантыненце.

Прагноз 5: мільярдэры створаць аналаг «Манхэтэнскага праекта» для навуковых даследаванняў у галіне энергетыкі

Попыт на электраэнергію ў свеце расце і будзе расці. Лакаматывамі гэтага росту ў найбліжэйшай будучыні выступяць запланаваная масавая электрыфікацыя аўтамабіляў і іншага транспарту, а таксама цыфравізацыя чалавечай дзейнасці і звязаны з ёй лавінападобны рост аб'ёмаў захоўваных і пераваных дадзеных. Пры гэтым патэнцыял росту энергетыкі абмежаваны экалагічнай непрымальнасцю і канечнасцю запасаў выкапнёвага паліва, а таксама расчаравальнымі тэмпамі развіцця «зялёнай» энергетыкі.

Эксперты Saxo Bank лічаць, што ў 2023 годзе ўладальнікі буйных тэхналагічных кампаній і іншыя мільярдэры-тэхнафілы аб'яднаюцца і створаць кансорцыум, які збярэ больш за трыльён даляраў для інвестыцый у даследаванні ў галіне энергетыкі. Ён стане найбуйнейшым навуковым праектам з часоў «Манхэтэнскага праекта», у межах якога была створаная першая ядзерная бомба.

Акрамя энергетыкі сродкі створанага мільярдэрамі фонду пойдуць на распрацоўку штучнага інтэлекту. З дапамогай ШІ навукоўцы здолеюць удасканаліць цвёрдацельныя акумулятары, павялічыўшы іх магутнасць і скараціўшы час зарадкі. Гэта, у сваю чаргу, прывядзе да скачкападобна росту папулярнасці электрамабіляў.

Уплыў на эканоміку: на першым этапе вырасце кошт кампаній, што будуць супрацоўнічаць з кансорцыумам. Далейшыя змены ў сусветнай эканоміцы будуць насіць цяжкапрадказальны глабальны характар.

Уплыў на Беларусь: Ілан Маск зноў «падорыць» камусьці абноўленую «Тэслу».

Прагноз 6: цана на золата падскочыць да 3 тысяч даляраў за тройскую унцыю

У пачатку снежня 2022 года цана на золата вагаецца на ўзроўні каля 1800 даляраў за тройскую унцыю (або каля 57,6 тысячы за кг). Saxo Bank прадказвае, што ў 2023 годзе яго цана вырасце да 3000 даляраў за тройскую унцыю.

Чакаецца таксама, што з прыходам вясны Кітай адмовіцца ад палітыкі нулявой цярпімасці ў дачыненні да COVID-19. Вызваленне кітайскага попыту прывядзе да рэзкага скачка цэн на рэсурсы і імклівага паскарэння інфляцыі. Акрамя таго, ва ўмовах ваеннай эканомікі золатавалютныя рэзервы дзяржаваў будуць «дрэйфаваць» у бок золата, па магчымасці адмаўляючыся ад валютнага складніка.

Уплыў на Беларусь: аб'ём «залатога» складніка нашых золатавалютных рэзерваў у даляравым выражэнні прыкметна вырасце. У параўнанні з суседнімі краінамі Беларусь трымае ў золаце параўнальна вялікую частку сваіх ЗВР. Паводле дадзеных Сусветнага савета па золаце, у красавіку 2022 года залаты запас нашай краіны уключаў 53,4 тоны высакароднага металу, што складала 37,6% ЗВР. У Польшчы гэта 228,7 тоны (8,7%), ва Украіне - 27,1 тоны (6%), у Латвіі - 6,7 тоны (7,6%), у Літве - 5,8 тоны (6,2%), у Расіі - 2 298,5 тоны (22,1%).

Прагноз 7: Кітай, краіны АПЕК+ і дзясяткі іншых дзяржаваў выйдуць з МВФ і створаць новую валюту для міжнародных разлікаў замест даляра

Канкрэтна гэты прагноз падрыхтаваны супрацоўнікам банка кітайскага паходжання Рэдмандам Вонгам. Абгрунтоўваючы яго імавернасць, ён канстатуе, што, хоць менш за 1/5 міжнароднага гандлю адбываецца з удзелам ЗША, больш за 1/3 ад яе аб'ёму аплачваецца амерыканскімі далярамі і амаль 60% сусветных валютных рэзерваў сфарміраваныя ў гэтай валюце. Пры гэтым ЗША ахвотна выкарыстоўваюць даляр у якасці зброі. Найбольш яскравым прыкладам апошняга часу стала замарозка расійскіх даляравых актываў у адказ на ваеннае ўварванне ва Украіну. Характар і маштаб накладзеных санкцый выклікалі шок у краінах, якія не з'яўляюцца ваеннымі саюзнікамі ЗША, бо яны прыкметна перавысілі папярэднія санкцыі ў дачыненні да Ірана, Венесуэлы і іншых дзяржаваў. І прымусілі задацца пытаннем: а ці не будуць у нейкіх сітуацыях замарожаныя і іх актывы - як у далярах, так і ў рэзервовых валютах саюзнікаў ЗША (еўра, японскіх іенах, брытанскіх фунтах стэрлінгаў).

Пры гэтым эксперт Saxo Bank не лічыць, што альтэрнатыўнай рэзервовай валютай зможа стаць кітайскі юань, бо Паднябесная не дэманструе гатоўнасці адмовіцца ад шчыльнага кантролю за трансгранічным рухам капіталу. Адначасова з гэтым многія краіны, якія не з'яўляюцца блізкімі саюзнікамі ЗША, асцерагаюцца ўзмацнення ўплыву Кітая.

Вонг лічыць, што ў 2023 годзе на эпахальнай канферэнцыі ў сталіцы Казахстана Астане лідары Кітая, 13 нафтаздабыўных краін АПЕК і 10 дзяржаваў, што далучыліся да іх у рамках АПЕК+ (у тым ліку Расія, Індыя, Бразілія, Пакістан, краіны Цэнтральнай Азіі і Афрыкі) змогуць дамовіцца пра стварэнне новай валюты для разлікаў па міжнародных угодах і выкарыстання ў якасці рэзервовага актыву. Курс новай валюты будзе вызначацца кошыкам тавараў, у якім найбольшую вагу будзе мець сырая нафта. Валюты краін - удзельніц пагаднення будуць прывязаныя да новай валюты фіксаванымі абменнымі курсамі, а самі дзяржавы выйдуць з Міжнароднага валютнага фонду.

Уплыў на эканоміку: удзельнікі пагаднення значна скароцяць даляравую частку сваіх золатавалютных рэзерваў. Курс даляра ўпадзе на 25% адносна валют краін-удзельніц.

Уплыў на Беларусь: варта чакаць, што калі гэты вельмі фантастычны з выгляду прагноз спраўдзіцца, рэжым Лукашэнкі можа паспрабаваць далучыць краіну да новага валютнага саюза. Але хутчэй за ўсё ён абмяжуецца пераводам часткі ЗВР у новую валюту. Бо жорсткая прывязка курсу рубля да любой іншай валюты вельмі ўскладніць выкарыстанне любімага эканамічнага прыёму «моцных гаспадарнікаў», - дадрукоўвання патрэбнай сумы грошай, якое суправаджаецца паскоранай інфляцыяй.

Яшчэ тры прагнозы

• Эксперты дацкага банка прагназуюць зніжэнне курсу японскай валюты да даляра з цяперашніх 135 іен да 200 з наступным «адскокам». Гэта дазволіць радыкальна знізіць цяжар дзяржаўнага доўгу Японіі (той яго часткі, якая намінаваная ў іенах), але будзе суправаджацца падзеннем рэальнага ВУП краіны на 8%.

• Функцыянаванне сусветнай эканомікі ў «ваенным рэжыме» будзе суправаджацца шматлікімі спробамі дзяржаваў утаймаваць інфляцыю з дапамогай кантролю над цэнамі - прычым нават у краінах з паўнавартаснымі рынкавымі эканомікамі.

• Арганізацыя эканамічнага супрацоўніцтва і развіцця (АЭСР), якая аб'ядноўвае 38 высокаразвітых дзяржаваў свету, накладзе забарону на выкарыстанне афшораў або падатковых сховішчаў. У пошуках новых крыніц падатковых паступленняў для фінансавання узрослых выдаткаў на абарону і інвестыцый у «зялёную» энергетыку ўрады АЭСР увядуць новыя стандарты празрыстасці капіталу, якія зробяць немагчымым ці вельмі моцна ўскладняць вывад сродкаў у юрысдыкцыі Кайманавых, Бермудскіх, Багамскіх астравоў, Маўрыкія і г. д., а таксама іх далейшае выкарыстанне.